Hasło do krzyżówki „cierpi na skazę moczanową” w leksykonie szaradzisty. W niniejszym leksykonie szaradzisty dla wyrażenia cierpi na skazę moczanową znajduje się tylko 1 opis do krzyżówki. Definicje te podzielone zostały na 1 grupę znaczeniową. Jeżeli znasz inne znaczenia dla hasła „ cierpi na skazę moczanową ” lub Ktoś jeszcze cierpi na "brak igielnika"? *** Autor: KASJA o 19:19 Wyślij pocztą e-mail Wrzuć na bloga Udostępnij w usłudze Twitter Wrzuć na bloga Udostępnij w nie cierpi Smerfów ★★★ HIGROFIT: roślina żyjąca w środowisku wilgotnym, wrażliwa na niedostatek wody ★★★★★ mariola1958: NIEDOBÓR: niedostatek czegoś ★★★ REUMATYK: cierpi na bóle w krzyżu ★★ ALBINOSKA: cierpi na bielactwo ★★★ ANOREKTYK: cierpi na brak łaknienia ★★★ EPILEPTYK: cierpi na padaczkę Świat cierpi na brak mężczyzn, szczególnie tych, którzy są cokolwiek warci. - Cytat Jane Austen. Cytaty.info - Strona 7 z 13. Brak apetytu, należy rozpatrywać w kategoriach zaburzenia, który potencjalnie może być objawem współtowarzyszącym różnym chorobom. Nie trwający długo Świat cierpi na brak mężczyzn, szczególnie tych, którzy są cokolwiek warci. — Jane Austen – Duma i uprzedzenie (via subtelna-melodia) 247 notes, . Brak ochoty na jedzenie może mieć wiele przyczyn. Jeśli jesteś rodzicem, to z pewnością szczególnie niepokoi cię brak apetytu u dziecka. Być może, tak jak wielu rodziców, doszedłeś do wniosku, że twoja pociecha jest niejadkiem. Brak apetytu może jednak dotyczyć również osób dorosłych i w każdym przypadku taka sytuacja ma przyczynę. Co może oznaczać brak łaknienia i jak temu zaradzić? Brak apetytu u dzieci W przypadku gdy twoje dziecko nie chce jeść, nie interesują go posiłki, które przygotowujesz, z pewnością każda próba podania maluszkowi jedzenia wiąże się ze stresem twoim i dziecka. Kiedy jednak możesz powiedzieć, że twoja pociecha jest niejadkiem? Badania pokazują, że swojego maluszka za niejadka uważa nawet 50 proc. rodziców, tymczasem według ocen naukowych awersję do jedzenia można przypisać od 15 do 30 proc. wszystkich dzieci. Dziecko jest niejadkiem, jeśli: Nie chce próbować nowych produktów i potraw. Zjada wyłącznie posiłki z wąskiej grupy potraw. Jest w stanie z góry odrzucić dany pokarm ze względu na jego zapach, konsystencję czy wygląd. W innych przypadkach, o ile twoja pociecha prawidłowo się rozwija, brak łaknienia nie musi oznaczać niczego złego. Prawie każdy człowiek jest w stanie wskazać produkty i dania, za którymi nie przepada. Bardzo ważne jest przede wszystkim to, żeby dieta dziecka była wartościowa i zapewniała mu wszystkie niezbędne witaminy i składniki odżywcze. Jeśli dziecko je mniej niż jego rówieśnicy, to wcale nie oznacza, że cierpi na zaburzenie łaknienia. Najważniejszy jest jego rozwój – w przypadku, gdy przebiega prawidłowo, to nie ma powodów do obaw. Jeśli masz co do tego wątpliwości, to udaj się do lekarza. Może on zalecić badania, które wykażą, jaki jest stan organizmu i czy spożywanie zbyt małej ilości pokarmu nie wpłynęło negatywnie na zdrowie dziecka. Na pewno na szczególną uwagę zasługuje nagły brak apetytu u dziecka. Jeśli nasza pociecha zawsze chętnie jadła, a nagle w ogóle nie jest zainteresowana potrawami, to powinieneś zweryfikować, co się dzieje. Pamiętaj jednak, że łatwość w akceptowaniu nowych produktów zmienia się wraz z wiekiem. Miej na uwadze, że dziecko mające od 2 do 5 lat może być mniej zainteresowane jedzeniem, a bardziej otaczającym je światem. Dlatego, choć przez pierwszy rok życia zjadało chętnie wszystkie podawane mu posiłki, to teraz może zrobić się wybredne. Utrata łaknienia może wynikać z: Najedzenia – jeśli dziecko pomiędzy posiłkami pije mleko, napoje czy zjada liczne przekąski, to nie będzie mieć ochoty na jedzenie właściwego posiłku. Stanu emocjonalnego – na brak apetytu maluszka może mieć wpływ to, co się dzieje w jego życiu. Np. dla jednego dziecka pójście do przedszkola nie będzie stanowić szczególnej zmiany, a inne będzie przeżywało przez wiele miesięcy każde poranne wyjście. Utrata apetytu może wynikać z przeprowadzki, zbliżającego się sprawdzianu w szkole, agresji ze strony rówieśników czy stanu zakochania. Każde dziecko może reagować inaczej na to, co je spotyka. Neofobii żywieniowej – czyli lęku przed poznawaniem nowych smaków. Zaburzenie to dotyczy co 10 dziecka, z reguły w wieku pomiędzy 2 a 5 rokiem życia, a przejawia się głównie niechęcią do jedzenia warzyw, mięsa i owoców. Pamiętaj, że dziecko szybciej skusi się na dany posiłek, jeśli i ty będziesz go jadł, czy też jeść go będą koledzy lub koleżanki pociechy. Dziecko może zaakceptować posiłek, jeśli będzie z nim stopniowo oswajane. Co zrobić, żeby zmienić nawyki żywieniowe pociechy? Brak odczuwania głodu może przeminąć sam, jeśli np. dziecko nie chce jeść ze względu na stres związany z danym wydarzeniem. Jeśli jednak dziecko cierpi na brak łaknienia od dłuższego czasu, to warto działać i wprowadzać pewne zmiany w codziennych zasadach: Angażuj dziecko w przygotowywanie posiłków i robienie zakupów. Podawaj danie, kiedy pociecha rzeczywiście jest już głodna. Jeśli dopiero coś jadła, to nie będzie mieć ochoty na kolejny posiłek. Daj możliwość wyboru potrawy. Spożywajcie posiłki całą rodziną, o tej samej godzinie. Chwal i nagradzaj dziecko za to, że zjadło posiłek. Nie pozwól, żeby każde jedzenie wiązało się ze stresem dla pociechy. Nie krzycz, nie zmuszaj do jedzenia, okaż cierpliwość. Podawaj jedzenie w ciekawy sposób – produkty na kanapce ułóż w śmieszną minkę albo stwórz bałwanka z twarożku. Nie zapominajmy, że inne możliwe przyczyny braku apetytu to także choroby. Zaburzenia łaknienia u dzieci mogą występować przy wielu przypadłościach – od przeziębienia po nowotwory. Chorobliwy brak apetytu towarzyszyć może stanom zapalnym dróg oddechowych oraz wszystkim tym infekcjom, przy których pojawiają gorączka, wymioty czy biegunka. Inne możliwe przyczyny chorobowe braku apetytu to zapalenie błony śluzowej żołądka czy trzustki. Długotrwałe zaburzenia łaknienia mogą prowadzić do nieprawidłowego funkcjonowania organizmu dziecka. Zatem jeśli u twojej pociechy nastąpił nagły brak apetytu i nie wiesz, z czego może wynikać, to wybierz się na kontrolę do pediatry, który, jeśli będą ku temu podstawy, skieruje dziecko na niezbędne badania. Brak apetytu u dorosłych O ile w przypadku dziecka możesz się jedynie domyślać przyczyn braku apetytu, to jeśli dotyczy on ciebie, wskazanie powodów jest zdecydowanie łatwiejsze. Poza przyczynami chorobowymi, brak apetytu u dorosłych może wynikać również: Ze stresu – obawa przed wynikami badań, utratą pracy, problemy finansowe to tylko przykładowe sytuacje, które mogą powodować stres. Podobnie jak w przypadku dzieci, również u każdego dorosłego zupełnie inne zdarzenia w życiu mogą zaburzać równowagę emocjonalną i prowadzić do braku apetytu. Z wieku – osoby starsze są mniej aktywne fizycznie, a tym samym nie mają aż tak dużego zapotrzebowania na jedzenie. Z niewłaściwej diety – jeśli jest ona monotonna, jemy nieregularnie, a dodatkowo spożywamy niezdrowe pokarmy to prowadzić to może do problemów z układem pokarmowym. Chorobliwy brak łaknienia u dorosłych najczęściej wynika jednak z infekcji. Brak apetytu może towarzyszyć: alergii – np. na białka mleka krowiego, orzechy czy gluten, afagii – zaburzeniom połykania, chorobom układu pokarmowego, chorobom układu nerwowego, anoreksji, sitofobii – chorobliwym obawom przed dolegliwościami bólowymi po zjedzeniu posiłku, depresji, problemom żołądkowym, np. biegunce czy zaparciom, przeziębieniom, np. ostrym bólom gardła czy gorączce, anemii, problemom hormonalnym, nadużywaniu nikotyny czy alkoholu. Bardzo często brak apetytu towarzyszy kobietom w ciąży. Wielu ciężarnym doskwierają wymioty i mdłości, które szczególnie dotykają ich w pierwszym trymestrze. Najczęściej dokuczają one rano, ale może być też tak, że kobieta będzie się źle czuć przez całą dobę. Z reguły dolegliwości te ustępują, jeśli jednak taki stan rzeczy trwa bardzo długo, to udaj się do lekarza. W przeciwnym wypadku możesz doprowadzić swój organizm do odwodnienia, co jest groźne zarówno dla ciężarnej, jak i dla jej nienarodzonego dziecka. Kobieta w ciąży nie powinna sama dobierać sobie medykamentów, które złagodzą dokuczliwe objawy. Bezwzględnie powinna skonsultować się z lekarzem, gdyż w tym czasie nie można sięgać po wszystkie leki. Częstym problemem jest również brak apetytu, który wynika z infekcji górnych dróg oddechowych oraz ogólnie z przeziębienia, a raczej dolegliwości, jakie mu towarzyszą. Dlaczego tak się dzieje? Wyjaśnili to badacze z RPA, a dokładnie z Uniwersytetu Stellenbosch. Uważają oni, że utrata apetytu zwiększa zdolność komórek do autofagii – procesu polegającego na trawieniu obumarłych komórek lub uszkodzonych jej części. W pewnych przypadkach organizm może dzięki temu pozyskać energię niezębędą do życia. Docelowo powoduje to, że wszystkie komórki w organizmie są stale regenerowane i odpowiednio funkcjonują. Badacze uważają, że nie tylko układ immunologiczny zwalcza infekcje – bronić potrafią się również zwykłe komórki. Nie oznacza to jednak, że trwający długo brak apetytu jest zjawiskiem korzystnym. Jeśli leczysz przeziębienie, to wybierz lek, który działa przeciwzapalnie, ale ma jednocześnie udokumentowane korzystne działanie na apetyt w czasie infekcji np. pod koniec choroby. Utrzymujący się, długotrwały brak apetytu może mieć poważne konsekwencje dla twojego zdrowia, dlatego jak najszybciej zareaguj. Zrelaksuj się, zrób coś, co lubisz, żeby zapomnieć o stresie. Przygotuj sobie posiłek, który uwielbiasz, a od dawna nie miałeś okazji go zjeść. Jeśli wydaje ci się, że brak apetytu może wynikać z choroby, to koniecznie wybierz się do lekarza, który oceni stan twojego organizmu i ewentualnie zleci niezbędne badania. lek. Michał Dąbrowski Źródła: Jak pomóc cierpiącym na zaburzenia apetytu W MILIONACH domów na całym świecie ktoś z członków rodziny cierpi na zaburzenia apetytu. Gdzieniegdzie bardzo rozpowszechniły się takie choroby, jak bulimia, czyli wilczy głód (napady obżarstwa połączone z prowokowaniem wymiotów i braniem środków przeczyszczających), anorexia nervosa, inaczej jadłowstręt psychiczny (długotrwały brak łaknienia) oraz kompulsywne objadanie się (takie, nad którym nie można zapanować). Większość ofiar to kobiety, przy czym ani wiek, ani stan cywilny nie robi tu żadnej różnicy. Są wśród nich zarówno dzieci i nastolatki, jak i osoby starsze, nawet w wieku emerytalnym.* Ponieważ stanowią przeszło 90 procent chorych, dlatego w tym artykule mówimy głównie o kobietach. Gdy choruje bliska ci osoba, bez wątpienia chciałbyś jej pomóc. Ale mówić kobiecie dotkniętej bulimią, żeby przestała się objadać i wywoływać wymioty, to jak prosić chorego na zapalenie płuc, żeby przestał kaszleć. Niczego nie osiągniesz, jeśli najpierw nie zorientujesz się w skomplikowanych zaburzeniach emocjonalnych, które często leżą u podłoża choroby. A zatem szczere chęci nie wystarczą — potrzeba wiedzy fachowej. Czasami wszystkiemu winne jest nadużycie seksualne, którego ofiarą padła w przeszłości dana kobieta. W takich wypadkach zwykle nie obejdzie się bez wizyty u specjalisty.* Dojdź do sedna problemu Nie zawsze łatwo jest zauważyć, że córka, żona czy koleżanka ma zaburzenia apetytu, gdyż chora często stara się to ukryć (zob. tekst w ramce). Ale rzadko kiedy zdoła dać sobie radę o własnych siłach. Im wcześniej porozmawiasz i udzielisz pomocy, tym większe są szanse na wyzdrowienie. Zanim jednak dojdzie do rozmowy, starannie zaplanuj, co i kiedy powiedzieć. Wybierz taką porę, żebyś był spokojny i żeby nikt wam nie przeszkadzał. Jeżeli się do tego źle zabierzesz i na przykład zaczniesz chorą straszyć, trudniej będzie wam się porozumieć i tylko pogorszysz sprawę. Kiedy zwracasz się do osoby, u której podejrzewasz zaburzenia apetytu, powiedz konkretnie, o co ci chodzi, ale nie czyń z tego zarzutu. Oto propozycja: „Bardzo schudłaś. Wszystko jest na ciebie za luźne. Nie domyślasz się dlaczego?” Albo: „Słyszałem, jak wymiotowałaś w łazience. Wiem, że to dla ciebie trochę krępujące, ale chcę ci pomóc. Czy możemy porozmawiać otwarcie?” Jeżeli nawet chora się pogniewa bądź zaprzeczy, to gdy zachowasz spokój, może uda ci się ją nakłonić do rozmowy (Przysłów [Przypowieści] 16:21). Na początek mógłbyś dążyć właśnie do takiej szczerej wymiany myśli. Kłopoty z łaknieniem często powstają w domach, w których zbyt wielką wagę przykłada się do szczupłej sylwetki lub tam, gdzie chwali się dzieci przede wszystkim za wygląd i osiągnięcia. Jeżeli więc ktoś w rodzinie cierpi na zaburzenia apetytu, reszta domowników musi poważnie przemyśleć swe nastawienie i swą hierarchię wartości. Być może trzeba będzie dokonać jakichś zmian. Ich wysiłki nierzadko decydują o tym, czy chora powróci do zdrowia. Unikaj próby sił W pewnej rodzinie doprowadzeni do ostateczności rodzice dosłownie wpychali jedzenie córce cierpiącej na jadłowstręt psychiczny, ale dziewczyna z satysfakcją się im opierała. Zrozum więc, że nie uda ci się nikogo zmusić ani do jedzenia, ani do pohamowania napadów żarłoczności. Im większą wywierasz presję, tym silniejszy jest opór. „Za każdym razem, gdy wspominałem o jedzeniu, sytuacja się pogarszała. Po prostu nie mogłem więcej wracać do tego tematu” — wyznaje Joe, którego córka Lee omal nie umarła z powodu jadłowstrętu. Jej matka, Ann, wyjaśnia, co w końcu poskutkowało: „Pomogliśmy jej nabrać przekonania, że potrafi panować nad tym, co robi, i wcale nie musi popadać w takie skrajności. To uratowało jej życie”. Warto przestać kłaść nacisk na kwestię jedzenia. Pomóż chorej pojąć, że gdy je, nie robi tego dla ciebie, ale dla samej siebie. Pomóż chorej uwierzyć we własne siły Większość kobiet cierpiących na zaburzenia apetytu to perfekcjonistki. Wiele z nich nie zaznało w życiu zbyt dużo niepowodzeń. Czasem przyczyniają się do tego rodzice, i to w najlepszej wierze. W jaki sposób? Przez nadopiekuńczość i oszczędzanie dziecku wszelkich kłopotów. Dlatego rodzice muszą pomóc córce pojąć, że jej błędy to rzecz ludzka i absolutnie nie przekreślają jej wartości. W Księdze Przysłów 24:16 czytamy: „Bo sprawiedliwy może upaść nawet siedem razy, a na pewno się podźwignie”. Jeśli zrozumie, że niepowodzenia są czymś normalnym, przejściowym i możliwym do pokonania, nie załamie się po byle porażce. Rodzice muszą też w pełni zaakceptować fakt, że każde dziecko jest inne. Jeżeli jako chrześcijanie starają się wychowywać je „podług wytycznych Jehowy”, to powinni też pozwolić mu zachować indywidualność (Efezjan 6:4). Nie próbujcie wtłoczyć córki w wymyślone przez siebie ramy. Jeżeli ma wyzdrowieć, musi czuć, że szanujecie jej odrębność. Dbaj o swobodną wymianę myśli W wielu rodzinach, w których dziecko lub żona cierpią na zaburzenia apetytu, brakuje wymiany myśli. Chora zwykle ma kłopoty z wyrażaniem swych prawdziwych odczuć, jeśli wie, że rodzice czy mąż ich nie podzielają. Zdarza się to zwłaszcza w domach, gdzie rządzi zasada: „Jeżeli nie masz nic mądrego do powiedzenia, to się nie odzywaj”. W takiej sytuacji chora broni się przed frustracją, zajmując się jedzeniem. Na przykład Matthew nie potrafił pomóc żonie cierpiącej na kompulsywne objadanie się. „Kiedy jest zdenerwowana, wybucha płaczem, a potem zaczyna jeść” — ubolewa. „Nigdy (...) mi nie mówi, co ją gryzie”. Terapeuta poradził im, by co tydzień wygospodarowali dla siebie godzinę i na osobności wysłuchali swych żalów, nie przerywając sobie nawzajem. „Dzięki temu otworzyły mi się oczy” — mówi Matthew. „Nie miałem pojęcia, że Monica jest nieszczęśliwa z tylu powodów i że mogę być temu winien. Myślałem, że potrafię słuchać, a wcale tak nie było”. Jeżeli więc chcesz pomóc żonie lub córce, bądź gotów wysłuchać jej utyskiwań. Biblia radzi nakłonić ucha na „krzyk maluczkiego” (Przysłów 21:13, Biblia poznańska). Właśnie tego musieli się nauczyć Joe i Ann. „Musiałem się odzwyczaić od wyciągania pochopnych wniosków i ujawniania irytacji, gdy Lee miała odmienne zdanie” — wyznaje Joe, mówiąc o swej córce cierpiącej na jadłowstręt. Jego żona Ann dodaje: „Słuchaj, co córka ma do powiedzenia. Nie mów za nią. Dowiedz się, co naprawdę myśli”. Ann tak to zilustrowała: „Przedtem gdy Lee skarżyła się, że ktoś ją zranił, tłumaczyłam, że z pewnością nie chciał tego zrobić. Ale to jeszcze bardziej wytrącało ją z równowagi. Teraz w takich sytuacjach mawiam: ‚Rzeczywiście, musiało cię to zaboleć. Rozumiem, dlaczego jest ci tak przykro’. Nie koryguję od razu jej poglądu, ale po prostu staram się wczuć w jej położenie”. Nie zakładaj więc z góry, że znasz cudze pobudki lub uczucia, lecz uważnie słuchaj. Swobodna wymiana myśli uspokaja wzburzone emocje, które mogłyby skłaniać kobietę do niezdrowego objadania się. Dawn wyjaśnia, dlaczego nie ma już nawrotów bulimii: „Kiedy jestem zdenerwowana, rozmawiam z mężem, który mnie zawsze rozumie i pociesza”. Przejawiaj ofiarną miłość Pewien ojciec, którego córka zmarła na niewydolność serca wywołaną bulimią, udziela takiej rady: „Nigdy nie myśl, że już wystarczająco kochasz swe dzieci”. Nie szczędź im więc wyrazów miłości. Niech córka czy żona wie, że twoje uczucie do niej nie zależy od jej wyglądu lub osiągnięć. Ale niełatwo kochać osobę nękaną zaburzeniami apetytu. Konieczna jest do tego ofiarna miłość, którą według Biblii cechuje życzliwość, cierpliwość oraz gotowość do przebaczania. Kto przejawia taką miłość, ten stawia cudzą pomyślność ponad własne dobro (1 Koryntian 13:4-8). Kiedy pewni rodzice dowiedzieli się, że ich córka choruje na bulimię, poczuli się zupełnie zagubieni. „Uważałem, że jeśli nie wiadomo, co począć, najlepiej zrobić coś miłego” — mówi ojciec. „Zdawałem sobie sprawę, że jest wartościową dziewczyną, tylko ma bardzo poważne problemy ze sobą. Zrobić dla niej coś miłego znaczyło dodać jej otuchy”. Zapytał więc córkę: „Czy masz coś przeciwko temu, żebyśmy z mamą regularnie się dowiadywali, jak sobie z tym radzisz?” Córka doceniła tę serdeczną troskę, toteż rodzice od czasu do czasu rozmawiali z nią o jej kłopotach. „Czasami wytrzymywała kilka dni, później kilka tygodni, w końcu kilka miesięcy” — opowiada ojciec. „Ale gdy przyznawała się do kolejnej porażki, staraliśmy się ją podtrzymać na duchu i nie wywoływać wrażenia, że jesteśmy rozczarowani”. Matka dodaje: „Dużo rozmawiałyśmy. Zapewniałam ją, że robi wyraźne postępy. Mówiłam: ‚Nie poddawaj się. Tym razem udało ci się wytrzymać dwa tygodnie. Zobaczymy, ile wytrzymasz następnym razem’”. „Dziwaczne nawyki córki uchodziły naszej uwagi między innymi dlatego, że rzadko kiedy jedliśmy wspólnie kolację” — zaznacza ojciec. „Zmieniłem więc rozkład swoich zajęć, aby jadać kolację z rodziną”. Dzięki temu oraz dzięki cierpliwości i czułości rodziców córka całkowicie wyzdrowiała. Starając się pomóc chorej, nie zapominaj, że przejawem miłości jest narzucenie niezbędnej dyscypliny (Przysłów 13:24). Nie chroń jej przed skutkami jej poczynań. Jeżeli będzie musiała za własne pieniądze odkupić żywność zjedzoną podczas napadu obżarstwa albo posprzątać w łazience, którą zabrudziła pobudzając się do wymiotów, może nauczy się poczuwać do odpowiedzialności za swe zachowanie. Gdy konsekwentnie wymagasz od niej przestrzegania rozsądnych reguł domowych, dajesz wyraz przekonaniu, iż jest w stanie należycie sobą pokierować. Nabierze wtedy więcej szacunku dla siebie, którego na ogół brak osobom z zaburzeniami apetytu. Rozbita wewnętrznie chora może czasem rzucić jakieś gniewne słowo. Postaraj się wtedy zrozumieć, co się za tym kryje. Spróbuj ustalić powód tej „udręki” i jakoś jej zaradzić (Joba [Hioba] 6:2, 3, Bw). Buntowniczość i opryskliwość córki cierpiącej na jadłowstręt psychiczny okazała się dla Ann i Joe nie lada próbą. „Nie wyrzuciliśmy jej na ulicę, tylko staraliśmy się okazywać jej miłość” — wspomina Ann. Joe uzupełnia: „Nieustannie szukaliśmy sposobu, żeby jej pomóc, i zapewnialiśmy ją, że bardzo nam na niej zależy”. Co to dało? Córka w końcu uświadomiła sobie, że rodzice ogromnie ją kochają i zaczęła otwierać przed nimi serce. Choroba córki jest wielkim przeżyciem dla rodziców, zwłaszcza dla matki. Mężowie muszą więc pokrzepiać żony na duchu. Nie pozwólcie, by choroba dziecka zrujnowała wasze małżeństwo. Pamiętajcie, że wasze możliwości są ograniczone. W niektórych wypadkach trzeba zwrócić się o pomoc do kogoś spoza rodziny. Weź pod uwagę wszystkie okoliczności i wybierz najlepsze rozwiązanie. Jeżeli chora nie jest tym zachwycona, zdobądź się na stanowczość. Wytłumacz jej, że zrobisz wszystko, co w twojej mocy, by ją ratować, ale nie składaj obietnic bez pokrycia. Nieraz poczujesz się bezsilny, a sytuacja wyda ci się beznadziejna, ale nigdy nie zapominaj, że swe kłopoty możesz przedstawić w modlitwie Bogu miłości. On potrafi pomóc! „Pojęliśmy, że sami sobie nie poradzimy” — wyznaje Joe. „Nauczyliśmy się pokładać całkowitą ufność w Jehowie Bogu. On nigdy nas nie zawiódł”. [Przypisy] Zobacz artykuł „Kto cierpi na zaburzenia apetytu?” w Przebudźcie się! z 22 grudnia 1990 roku (wyd. ang.). Zobacz artykuł „Pomoc dla ofiar kazirodztwa” w pokrewnym czasopiśmie Strażnica z 1 października 1983 roku (wyd. ang.). [Ramka na stronie 13] NIEKTÓRE OBJAWY ZABURZEŃ APETYTU ◼ Skąpe odżywianie się, takie jak w czasie ścisłej diety albo głodówki ◼ Krańcowa utrata masy ciała albo znaczne wahania wagi ◼ Dziwaczny sposób jedzenia, na przykład krojenie wszystkiego na kawałeczki ◼ Paniczny lęk przed przytyciem, nawet gdy ktoś mało waży ◼ Nadmierne interesowanie się jedzeniem i (lub) odchudzaniem, ciągłe mówienie o tym, a nieraz także intensywne uprawianie ćwiczeń fizycznych ◼ Utrata miesiączki ◼ Unikanie towarzystwa, odosabnianie się, a zwłaszcza przesiadywanie w łazience ◼ Zaburzenia emocjonalne, takie jak depresja albo nerwowość ◼ Objadanie się w chwilach gniewu, zdenerwowania czy podniecenia ◼ Nadużywanie tabletek odchudzających, środków moczopędnych i przeczyszczających [Ilustracja na stronie 15] Trzeba umieć słuchać i wczuwać się w cudze położenie Co dzieje się w mózgu osoby, która cierpi na zaburzenia odżywania? Okazuje się, że wyższy poziom serotoniny w pewnych obszarach mózgu, zwiększa ryzyko zaburzeń odżywania. Anoreksja a naukaObszar mózgu, który odgrywa istotną rolę to podwzgórze. Nie ma jednak wystarczających dowodów na to, że nieprawidłowości w podwzgórzu odgrywają główną rolę w zaburzeniach odżywania. Badacze przeanalizowali raporty pacjentów z guzem podwzgórza. Choć ich stan wiązał się ze wzrostem lub utratą łaknienia, to jednak brak było dowodów na występowanie konkretnych zaburzeń odżywania. Zaś uszkodzenie kory czołowej i skroniowej wydaje się mieć związek z rozwijaniem się w pewnych przypadkach anoreksji, a w innych bulimii. Jest to dość interesujące odkrycie, ponieważ kora skroniowa jest związana z percepcją własnego ciała. Obszary kory skroniowej, zwłaszcza kora okołooczodołowa odgrywają również pewną rolę w monitorowaniu stopnia przyjemności danego bodźca, na przykład zapachu lub smaku. Jak dochodzi do niekontrolowanych napadów objadania się?Organizm człowieka charakteryzuje się dobrze znaną tendencją do przeciwdziałania znacznym odchyleniom od pewnej wyznaczonej biologicznej naturalnej wagi, czyli takiej, którą organizm usiłuje obronić. Każdy, kto pragnie osiągnąć i utrzymać znaczny spadek masy ciała, spotka się z wewnętrznym fizjologicznym sprzeciwem. Jedną z form takiego sprzeciwu jest głód. Wraz z coraz większym spadkiem masy ciała głód przybiera na sile aż do poziomów skrajnych, zmuszających organizm do jedzenia. Pacjenci z anoreksją wcale nie cierpią na brak łaknienia, lecz mogą nieustannie myśleć o jedzeniu i ze wszystkich sił starać się tłumić stale rosnący apetyt. Podobnie nieustannie przebywający na diecie może zwiększyć prawdopodobieństwo, że dana osoba poczuje impuls do pochłonięcia dużej ilości wysokokalorycznego pożywienia. U pacjentów z bulimią takie impulsy mogą prowadzić do niekontrolowanych napadów objadania się. Serotonina w zaburzeniach odżywania Z pojawienie się obsesji i zaburzeń nastroju wraz z impulsywnością ma związek serotonina. To neuroprzekaźnik, który modeluje też łaknienie i zachowania związane z jedzeniem. Badacze doszli do wniosku, że zaburzenia odżywiania wiążą się z rozregulowaniem systemem serotoninergicznego. U osób z anoreksją występuje niski poziom 5-HIA A (kwas 5-hydroksyindolooctowego), będącego głównym produktem rozpadu serotoniny, co może być efektem spożywania niewielkich ilości pożywienia. Dla porównania 5-HIAA znajduje się na normalnym poziomie u osób z bulimią. Badacze przeanalizowali obie te grupy pacjentów, po wyzdrowieniu ich poziom 5-HIAA był wyższy niż u kobiet z grupy kontrolnej oraz niż u kobiet w trakcie choroby. Badacze sugerują, że osoby, u których występuje nadmierna aktywność serotoniny, mogą regulować ją za pomocą diety, zmniejszając ilość przyjmowanego tryptofanu, który jest składnikiem serotoniny. Trzeba pamiętać też o tym, że neuroprzekaźniki takie jak serotonina nie działają w odosobnieniu. Zmiana w układzie serotoninergicznym pociągnie za sobą kolejne, w innych układach neuroprzekaźnikowych (dopaminergicznym, noradrenergicznym). Źródło: Psychologia zaburzeń, James Butcher, Jill Hooley, Susan Mineka Przeczytaj: W parze z anoreksją idą inne zaburzenia psychiczne. Wystąpienie pierwszych objawów Każdy z nas powinien dbać o zbilansowaną dietę. Jest ona gwarantem prawidłowego funkcjonowania organizmu – dostarcza składników będących źródłem niezbędnej energii. Przyjmowanie posiłków regulowane jest przez dwa ośrodki w mózgowiu: ośrodek sytości i głodu. Składają się one z wrażliwych na poziom glukozy we krwi neuronów. Gdy jego stężenie się obniża, a stężenie insuliny wydzielanej przez trzustkę rośnie, nasz apetyt zostaje pobudzony. Z kolei kiedy dochodzi do zaburzeń w tej osi, może wystąpić zwiększona bądź zmniejszona ochota na pokarm. W zależności od tego, jak długo utrzymuje się brak apetytu, objawy mogą rozwijać się w poważne zaburzenia pracy naszego organizmu. Z czego wynika brak apetytu u dorosłych? Przyczyny są bardzo różne, dlatego każdą sytuację należy rozpatrywać indywidualnie. Dopiero po ustaleniu, co jest powodem zaburzeń łaknienia, można zacząć przeciwdziałać, a dzięki temu uniknąć powikłań prowadzących do niedożywienia. Gdy po posiłku pacjenta dopada niestrawność (wzdęty brzuch, bóle w nadbrzuszu, zgaga), w naturalny sposób zaczyna on kojarzyć jedzenie z czynnikiem drażniącym. Skoro posiłki zostają powiązane z pakietem dolegliwości, organizm podświadomie reaguje zahamowaniem apetytu. Sytuacja przedstawia się analogicznie w przypadku występowania chorób układu pokarmowego, np.: chorób wątroby, stanów zapalnych błony śluzowej jelit bądź żołądka, choroby wrzodowej dwunastnicy albo żołądka, zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego, na przykład przy biegunkach albo zaparciach, zwężeń odcinków przewodu pokarmowego, które utrudniają wędrówkę treści pokarmowej. Co jeszcze może powodować brak apetytu? U dorosłych winę ponosi często nieodpowiednia dieta, np. spożywanie zbyt dużych (zbyt kalorycznych w stosunku do zapotrzebowania energetycznego) posiłków, a do tego w za długich odstępach czasu. Paradoksalnie, wielkie porcje wysokokalorycznych potraw obniżają nasz apetyt – mamy ciągłe poczucie sytości i przejedzenia, przez co tracimy ochotę na więcej. Nie bez znaczenia pozostaje także dobór składników. Mdłe, nielubiane przez nas potrawy wpływają niekorzystnie na nasz apetyt. Także codziennie takie samo, monotonne, nieestetycznie podane jedzenie zniechęca nas do jego spożywania. Na talerzu powinno być kolorowo i rozmaicie – wtedy brak apetytu nie powinien być problemem! Czy wiesz, dlaczego najczęściej doskwiera nam brak apetytu? Przyczyny u dorosłych często dotyczą infekcji wirusowych bądź bakteryjnych. Gdy organizm skupia wszystkie siły na walce z drobnoustrojami, poświęca odpowiednio mniej energii na trawienie posiłków. Z pewnością zdarzyło Ci się odczuć brak apetytu towarzyszący infekcji gardła, zatok albo górnych dróg oddechowych. Przy gorączce, ogólnym uczuciu rozbicia i apatii trudno o chęci do czegokolwiek – w tym do jedzenia. Tym samym wszystkie te objawy – zmęczenie, senność, brak apetytu – lubią ze sobą współwystępować. Uwaga: katar powoduje tymczasowe zaburzenia węchu i zmniejsza atrakcyjność nęcących zapachami potraw. Z kolei ból gardła stwarza dyskomfort przy połykaniu posiłku. Chudnięcie, brak apetytu – przyczyny tych nieprawidłowości mogą być także efektem nadszarpniętych nerwów. Stres – zarówno ten w domu, jak i ten w szkole czy pracy – skutecznie wyniszcza nasz organizm. Hormony takie jak adrenalina czy kortyzol pobudzają nasz organizm do działania i szybkich reakcji, a jednocześnie sprawiają, że czujemy się uwięzieni w sytuacji ciągłego zagrożenia. Gdy stres jest silny i długotrwały, zmniejsza się perystaltyka jelit i odczuwalny jest ścisk w żołądku, a w związku z tym – brak apetytu. Po uporaniu się ze stresem zwykle uczucie głodu staje się silniejsze niż wcześniej. Wśród poważniejszych zaburzeń psychicznych prowadzących do braku łaknienia warto wymienić depresję i anoreksję. Przy pierwszej z tych chorób mamy do czynienia z przedłużającym się przygnębieniem, co skutecznie ogranicza nie tylko apetyt, ale i zainteresowanie w zasadzie każdą czynnością. Osoba chora rzadko kiedy odczuwa przyjemność, a w związku z tym nie ma ochoty ani na przygotowywanie jedzenia, ani na jego spożywanie. Z kolei jadłowstręt psychiczny wiąże się z zaburzonym obrazem własnej osoby. Pacjenci celowo się głodzą, uporczywie dążąc do spadku wagi. Ponieważ boją się przytycia, odmawiają przyjmowania pokarmów i lekceważą silny głód. Zarówno stres, jak i zaburzenia psychiczne mogą doprowadzić do ruiny nasz organizm. Warto także wspomnieć, że brak apetytu może towarzyszyć przeróżnym chorobom ogólnoustrojowym, w tym nowotworom (szczególnie krwi, żołądka czy jelita grubego). Wraz z ich rozwojem maleje zainteresowanie jedzeniem. Zapobieganie tragicznym skutkom braku apetytu bywa utrudnione przez zwężające się światło jelita oraz utrudniony pasaż treści pokarmowej. Pacjenci skarżą się często na szereg współwystępujących dolegliwości, w tym na prowadzące do braku apetytu: nudności, wymioty, ból, zaparcia, biegunki, krwawienie z przewodu pokarmowego. Efekty? Brak apetytu i przemożny lęk przed jedzeniem. Intensywna walka z nowotworem, np. radioterapia czy chemioterapia, dodatkowo potęguje osłabienie, co często pogłębia brak apetytu u dorosłych. Brak apetytu w ciąży to zupełny standard. Wynika to z mdłości i wymiotów powodowanych przez burzę hormonalną, jaka przetacza się przez organizm ciężarnej kobiety. Ponieważ reakcje są mocno indywidualne, pierwsze tygodnie z dzieckiem pod piersią mogą przebiegać w sposób zróżnicowany. Czasem poranne nudności przedłużają się do popołudnia, a nawet do wieczora. Co jeszcze może mieć wpływ na brak apetytu rano? Przyczyny bywają genetyczne – np. gdy mama kobiety w ciąży cierpiała na intensywne mdłości, można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że to samo czeka jej córkę. Co więcej; uznaje się, że dolegliwości częściej dotyczą kobiet w pierwszej ciąży oraz w ciąży bliźniaczej. Za brak apetytu w ciąży odpowiada podniesiony poziom hormonu hCG we krwi. Podobne objawy są skutkiem naturalnych przemian zachodzących w organizmie kobiety. Zdarza się jednak, że przyjmują one znamiona patologiczne. Raz na tysiąc ciąż pojawiają się tak zwane wymioty niepowściągliwe, które stanowią poważne niebezpieczeństwo zarówno dla mamy, jak i dla dziecka. Kiedy zachować czujność? Gdy kobietę przez długi czas dręczą wymioty, traci ona wodę i składniki mineralne, za to nie może przybrać na wadze. To prosta droga do uszkodzenia wątroby, odwodnienia, a nawet do poronienia. Jeśli martwisz się o swoje zdrowie, skontaktuj się z lekarzem prowadzącym – może on zadecydować o umieszczeniu Cię w szpitalu i dożylnym podawaniu niezbędnych składników mineralnych. Starzenie zupełnie zmienia zasady, na jakich funkcjonuje nasz organizm. U osób starszych metabolizm jest wyraźnie wolniejszy. Biorąc pod uwagę, że aktywność fizyczna jest na odpowiednio mniejszym poziomie, nie trzeba spożywać aż tylu wysokokalorycznych, bogatych w składniki energetycznie posiłków. Przewód pokarmowy pracuje wolniej; wytwarza się mniej soków trawiennych, a ciężkostrawne pokarmy nie są tak szybko przyswajane. Pojawiają się zaburzenia w ośrodkach głodu i pragnienia; braki w uzębieniu skutecznie utrudniają rozgryzanie pokarmu. Powszechną tendencją są problemy z zaparciami, wzdęciami, zgagą, odbijaniem się. Wreszcie: z wiekiem pojawiają się zaburzenia węchu, a i zmysł smaku nie jest tak wyostrzony, ja kiedyś. Wszystko to powoduje, że starość ściąga na nas brak apetytu – seniorzy są mniej zainteresowani jedzeniem i nie czerpią pełnej przyjemności ze spożywania posiłków. Brak apetytu u dzieci rządzi się nieco innymi prawami. Choć wiele powodów się pokrywa, dochodzą także odmienne przyczyny braku apetytu, na przykład błędy żywieniowe polegające na wmuszaniu jedzenia maluchom przez rodziców. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze problemy powodujące zaburzenia łaknienia u dzieci: błędy żywieniowe – nieurozmaicone posiłki albo jedzenie w pośpiechu to jedno, a zmuszanie maluchów do spożywania zbyt dużych ilości pokarmów to drugie. Najgorszy scenariusz obejmuje obciążanie przewodu pokarmowego dziecka także w przerwach pomiędzy posiłkami. Skutkuje to przeładowaniem przewodu pokarmowego albo reakcjami psychicznymi, które w efekcie hamują łaknienie; podjadanie słodyczy i innych przekąsek – dzieci, które zajadają się słodkimi przekąskami, mają wyraźnie mniejszy apetyt. Jeśli maluch nalega na przekąskę i nie może wytrzymać do obiadu czy kolacji, zamiast batonika podaj mu owoce albo warzywa. Najlepszym rozwiązaniem jest pilnowanie regularności w spożywaniu posiłków; alergie pokarmowe – brak apetytu u niemowlaka czy starszego dziecka może wynikać z alergii, np. na białko mleka krowiego, jajka, ryby, pszenicę, soję czy orzechy. Alergeny wywołują u dzieci sile bóle brzucha, a przez to maluch instynktownie unika przyczyny dokuczających mu objawów. Zdarza się, że zahamowane łaknienie idzie wówczas w parze ze zmianami skórnymi, wymiotami czy biegunką. Wówczas konieczna jest wizyta u lekarza – w przeciwnym razie dziecku grozi bardzo niebezpieczny wstrząs anafilaktyczny; zespół złego wchłaniania – występuje u dzieci, które spożywają odpowiednie ilości pokarmu, a mimo to nie rozwijają się w sposób prawidłowy. U takich maluchów stolce są tłuszczowe i wyjątkowo cuchnące. Przykładem owego schorzenia może być zespół nietolerancji glutenu; oprócz tego, że pojawia się wtedy brak apetytu, odnotowuje się osłabienie dziecka, jego marudzenie i rozdrażnienie, wzdęty brzuszek i brak przybierania na wadze; zaparcia nawykowe – jeśli chodzi o dziecięcy brak apetytu, przyczyny zaburzonego łaknienia mogą dotyczyć także zaparć nawykowych. Kał, który zalega w jelitach, z czasem twardnieje i powoduje ból w trakcie oddawania stolca. Dziecko zaczyna kojarzyć jedzenie z późniejszym dyskomfortem, a w efekcie świadomie go unika. Niezależnie od tego, czy brak apetytu występuje u dorosłych czy u dzieci, nie należy go ignorować. Jeśli ma on charakter przewlekły, jak najszybciej zasięgnij opinii dietetyka albo skontaktuj się z lekarzem pierwszego kontaktu. To również może cię zainteresować: Za mało ważysz? Nie możesz przytyć? Odpowiednia dieta może to zmienić Jedzenie jest ważne! Jak prawidłowo żywić osoby starsze? Wiśnia – poprawia apetyt i walczy z bezsennością. Jakie właściwości zdrowotne i wartości odżywcze mają wiśnie? Brak apetytu – co oznacza, jak temu zaradzić? Brak ochoty na jedzenie może mieć wiele przyczyn. Jeśli jesteś rodzicem, to z pewnością szczególnie niepokoi cię brak apetytu u dziecka. Być może, tak jak wielu rodziców, doszedłeś do wniosku, że twoja pociecha jest niejadkiem. Brak apetytu może jednak dotyczyć również osób dorosłych i w każdym przypadku taka sytuacja ma przyczynę. Co może oznaczać brak łaknienia i jak temu zaradzić? 2 Brak apetytu u dorosłych Brak apetytu u dzieci W przypadku gdy twoje dziecko nie chce jeść, nie interesują go posiłki, które przygotowujesz, z pewnością każda próba podania maluszkowi jedzenia wiąże się ze stresem twoim i dziecka. Kiedy jednak możesz powiedzieć, że twoja pociecha jest niejadkiem? Badania pokazują, że swojego maluszka za niejadka uważa nawet 50 proc. rodziców, tymczasem według ocen naukowych awersję do jedzenia można przypisać od 15 do 30 proc. wszystkich dzieci. Dziecko jest niejadkiem, jeśli: Nie chce próbować nowych produktów i potraw. Zjada wyłącznie posiłki z wąskiej grupy potraw. Jest w stanie z góry odrzucić dany pokarm ze względu na jego zapach, konsystencję czy wygląd. W innych przypadkach, o ile twoja pociecha prawidłowo się rozwija, brak łaknienia nie musi oznaczać niczego złego. Prawie każdy człowiek jest w stanie wskazać produkty i dania, za którymi nie przepada. Bardzo ważne jest przede wszystkim to, żeby dieta dziecka była wartościowa i zapewniała mu wszystkie niezbędne witaminy i składniki odżywcze. Jeśli dziecko je mniej niż jego rówieśnicy, to wcale nie oznacza, że cierpi na zaburzenie łaknienia. Najważniejszy jest jego rozwój – w przypadku, gdy przebiega prawidłowo, to nie ma powodów do obaw. Jeśli masz co do tego wątpliwości, to udaj się do lekarza. Może on zalecić badania, które wykażą, jaki jest stan organizmu i czy spożywanie zbyt małej ilości pokarmu nie wpłynęło negatywnie na zdrowie dziecka. Na pewno na szczególną uwagę zasługuje nagły brak apetytu u dziecka. Jeśli nasza pociecha zawsze chętnie jadła, a nagle w ogóle nie jest zainteresowana potrawami, to powinieneś zweryfikować, co się dzieje. Pamiętaj jednak, że łatwość w akceptowaniu nowych produktów zmienia się wraz z wiekiem. Miej na uwadze, że dziecko mające od 2 do 5 lat może być mniej zainteresowane jedzeniem, a bardziej otaczającym je światem. Dlatego, choć przez pierwszy rok życia zjadało chętnie wszystkie podawane mu posiłki, to teraz może zrobić się wybredne. Utrata łaknienia może wynikać z: Najedzenia – jeśli dziecko pomiędzy posiłkami pije mleko, napoje czy zjada liczne przekąski, to nie będzie mieć ochoty na jedzenie właściwego posiłku. Stanu emocjonalnego – na brak apetytu maluszka może mieć wpływ to, co się dzieje w jego życiu. Np. dla jednego dziecka pójście do przedszkola nie będzie stanowić szczególnej zmiany, a inne będzie przeżywało przez wiele miesięcy każde poranne wyjście. Utrata apetytu może wynikać z przeprowadzki, zbliżającego się sprawdzianu w szkole, agresji ze strony rówieśników czy stanu zakochania. Każde dziecko może reagować inaczej na to, co je spotyka. Neofobii żywieniowej – czyli lęku przed poznawaniem nowych smaków. Zaburzenie to dotyczy co 10 dziecka, z reguły w wieku pomiędzy 2 a 5 rokiem życia, a przejawia się głównie niechęcią do jedzenia warzyw, mięsa i owoców. Pamiętaj, że dziecko szybciej skusi się na dany posiłek, jeśli i ty będziesz go jadł, czy też jeść go będą koledzy lub koleżanki pociechy. Dziecko może zaakceptować posiłek, jeśli będzie z nim stopniowo oswajane. Co zrobić, żeby zmienić nawyki żywieniowe pociechy? Brak odczuwania głodu może przeminąć sam, jeśli np. dziecko nie chce jeść ze względu na stres związany z danym wydarzeniem. Jeśli jednak dziecko cierpi na brak łaknienia od dłuższego czasu, to warto działać i wprowadzać pewne zmiany w codziennych zasadach: Angażuj dziecko w przygotowywanie posiłków i robienie zakupów. Podawaj danie, kiedy pociecha rzeczywiście jest już głodna. Jeśli dopiero coś jadła, to nie będzie mieć ochoty na kolejny posiłek. Daj możliwość wyboru potrawy. Spożywajcie posiłki całą rodziną, o tej samej godzinie. Chwal i nagradzaj dziecko za to, że zjadło posiłek. Nie pozwól, żeby każde jedzenie wiązało się ze stresem dla pociechy. Nie krzycz, nie zmuszaj do jedzenia, okaż cierpliwość. Podawaj jedzenie w ciekawy sposób – produkty na kanapce ułóż w śmieszną minkę albo stwórz bałwanka z twarożku. Nie zapominajmy, że inne możliwe przyczyny braku apetytu to także choroby. Zaburzenia łaknienia u dzieci mogą występować przy wielu przypadłościach – od przeziębienia po nowotwory. Chorobliwy brak apetytu towarzyszyć może stanom zapalnym dróg oddechowych oraz wszystkim tym infekcjom, przy których pojawiają gorączka, wymioty czy biegunka. Inne możliwe przyczyny chorobowe braku apetytu to zapalenie błony śluzowej żołądka czy trzustki. Długotrwałe zaburzenia łaknienia mogą prowadzić do nieprawidłowego funkcjonowania organizmu dziecka. Zatem jeśli u twojej pociechy nastąpił nagły brak apetytu i nie wiesz, z czego może wynikać, to wybierz się na kontrolę do pediatry, który, jeśli będą ku temu podstawy, skieruje dziecko na niezbędne badania. Brak apetytu u dorosłych O ile w przypadku dziecka możesz się jedynie domyślać przyczyn braku apetytu, to jeśli dotyczy on ciebie, wskazanie powodów jest zdecydowanie łatwiejsze. Poza przyczynami chorobowymi, brak apetytu u dorosłych może wynikać również: Ze stresu – obawa przed wynikami badań, utratą pracy, problemy finansowe to tylko przykładowe sytuacje, które mogą powodować stres. Podobnie jak w przypadku dzieci, również u każdego dorosłego zupełnie inne zdarzenia w życiu mogą zaburzać równowagę emocjonalną i prowadzić do braku apetytu. Z wieku – osoby starsze są mniej aktywne fizycznie, a tym samym nie mają aż tak dużego zapotrzebowania na jedzenie. Z niewłaściwej diety – jeśli jest ona monotonna, jemy nieregularnie, a dodatkowo spożywamy niezdrowe pokarmy to prowadzić to może do problemów z układem pokarmowym. Chorobliwy brak łaknienia u dorosłych najczęściej wynika jednak z infekcji. Brak apetytu może towarzyszyć: alergii – np. na białka mleka krowiego, orzechy czy gluten, afagii – zaburzeniom połykania, chorobom układu pokarmowego, chorobom układu nerwowego, anoreksji, sitofobii – chorobliwym obawom przed dolegliwościami bólowymi po zjedzeniu posiłku, depresji, problemom żołądkowym, np. biegunce czy zaparciom, przeziębieniom, np. ostrym bólom gardła czy gorączce, anemii, problemom hormonalnym, nadużywaniu nikotyny czy alkoholu. Bardzo często brak apetytu towarzyszy kobietom w ciąży. Wielu ciężarnym doskwierają wymioty i mdłości, które szczególnie dotykają ich w pierwszym trymestrze. Najczęściej dokuczają one rano, ale może być też tak, że kobieta będzie się źle czuć przez całą dobę. Z reguły dolegliwości te ustępują, jeśli jednak taki stan rzeczy trwa bardzo długo, to udaj się do lekarza. W przeciwnym wypadku możesz doprowadzić swój organizm do odwodnienia, co jest groźne zarówno dla ciężarnej, jak i dla jej nienarodzonego dziecka. Kobieta w ciąży nie powinna sama dobierać sobie medykamentów, które złagodzą dokuczliwe objawy. Bezwzględnie powinna skonsultować się z lekarzem, gdyż w tym czasie nie można sięgać po wszystkie leki. Częstym problemem jest również brak apetytu, który wynika z infekcji górnych dróg oddechowych oraz ogólnie z przeziębienia, a raczej dolegliwości, jakie mu towarzyszą. Dlaczego tak się dzieje? Wyjaśnili to badacze z RPA, a dokładnie z Uniwersytetu Stellenbosch. Uważają oni, że utrata apetytu zwiększa zdolność komórek do autofagii – procesu polegającego na trawieniu obumarłych komórek lub uszkodzonych jej części. W pewnych przypadkach organizm może dzięki temu pozyskać energię niezębędą do życia. Docelowo powoduje to, że wszystkie komórki w organizmie są stale regenerowane i odpowiednio funkcjonują. Badacze uważają, że nie tylko układ immunologiczny zwalcza infekcje – bronić potrafią się również zwykłe komórki. Nie oznacza to jednak, że trwający długo brak apetytu jest zjawiskiem korzystnym. Jeśli leczysz przeziębienie, to wybierz lek, który działa przeciwzapalnie, ale ma jednocześnie udokumentowane korzystne działanie na apetyt w czasie infekcji np. pod koniec choroby. Utrzymujący się, długotrwały brak apetytu może mieć poważne konsekwencje dla twojego zdrowia, dlatego jak najszybciej zareaguj. Zrelaksuj się, zrób coś, co lubisz, żeby zapomnieć o stresie. Przygotuj sobie posiłek, który uwielbiasz, a od dawna nie miałeś okazji go zjeść. Jeśli wydaje ci się, że brak apetytu może wynikać z choroby, to koniecznie wybierz się do lekarza, który oceni stan twojego organizmu i ewentualnie zleci niezbędne badania. lek. Michał Dąbrowski Źródła: Brak apetytu – jakie są jego przyczyny i co może oznaczać? Brak apetytu nie jest niczym dobrym. Może on być objawem poważnych chorób. Jakich? Pomimo tego, że w obecnych czasach panuje kult szczupłej i wysportowanej sylwetki, brak apetytu nie jest niczym dobrym i napawa niepokojem. Może mieć on różne podłoża. Spowodowany może być zarówno infekcją, jak i niegroźnym zatruciem pokarmowym. Brak apetytu może także świadczyć o poważnej chorobie np. o depresji. Zobacz także: Drżenie rąk – jakie są jego przyczyny i jak je opanować? Brak apetytu – przyczyny Brak apetytu może dotknąć zarówno dzieci, jak i dorosłych. Ma on różne podłoża i może świadczyć o depresji. Problemy z odżywianiem u dzieci często są spowodowane błędami rodziców np. zmuszaniem dzieci do jedzenia. Jakie są inne przyczyny braku apetytu? Brak apetytu to podstawowy objaw wrzodów żołądka bądź niestrawności. Tego typu problemom zdrowotnym towarzyszy także ból brzucha przypominający uczucie głodu. Chory unika jednak jedzenia, warto więc podać mu lekkostrawny posiłek. Mało urozmaicona dieta, niejedzenie śniadań, pośpiesz przy jedzeniu – to tylko niektóre z często popełnianych błędów żywieniowych. U dorosłych brak apetytu często wywoływany jest takimi czynnikami, jak stres. U dzieci z kolei zaburzenia apetytu mogą być spowodowane zmuszaniem do jedzenia przez rodziców. Przejedzenie powoduje brak łaknienia spowodowany przeładowaniem przewodu pokarmowego. Stres zarówno u dorosłych, jak i u dzieci powoduje pobudzenie układu anatomicznego do większej niż zazwyczaj produkcji kortyzolu, noradrenaliny i adrenaliny. Powoduje to perystaltykę jelit, uczucie „ściśniętego” żołądka i niechęć do jedzenia. Tytoń obniża ilość wchłanianych kalorii, a także przyśpiesza metabolizm. Palenie papierosów może być zatem przyczyną braku apetytu. Badania pokazują, iż po wypaleniu jednego papierosa może pojawić się uczucie sytości utrzymujące się nawet przez dwie godziny. Zobacz także: Na jakie choroby wskazuje osłabienie? Koniecznie sprawdź Spożywanie produktów, na które jest się uczulonym, szczególnie u dziecka może powodować ból brzucha. Najczęstszymi alergiami są na to: jajka orzechy białka mleka krowiego owoce morza ryby pszenicę soję Brak apetytu może być jednym z objawów towarzyszących uczuleniu. Jeśli symptomy nie chcą ustąpić, należy udać się do lekarza. Brak apetytu jest także jednym z symptomów depresji. Nie można tego bagatelizować, ponieważ zaburzenia psychiczne stanowią poważne zagrożenie dla chorego i może on nie poradzić sobie z nimi sam. Innymi przyczynami zaburzeń apetytu może być: Niedokrwistość (jej przyczyną może być np. niedobór żelaza) Zaburzenia witaminowe Choroby ośrodkowego układu nerwowego Zaburzenia układu dokrewnego Choroby przewodu pokarmowego Zdarza się także, że powodem utraty apetytu jest np. gorączka towarzysząca chorobie. Niektóre leki również mogą mieć wpływ na łaknienie. Są to na przykład preparaty stosowane w leczeniu chorób serca. Brak apetytu – przyczyny, leczenie Czym jest apetyt Apetyt to nic innego, jak chęć spożycia określonego pokarmu. Apetyt związany jest z wyborem pożywienia oraz regulacją spożycia w wymiarze jakościowym. Wyróżnia się trzy główne narzędzia sterowania apetytem, które związane są z odbiorem bodźców smakowych i zapachowych, są to: alliestezja, sytość specyficzna oraz wyuczone reakcje warunkowe. Alliestezja jest to zmiana odczuwania smakowitości pokarmów mająca na celu przywrócenie stanu równowagi organizmu. Oznacza to, że takie same bodźce zapachowe oraz smakowe, których źródło stanowią określone pokarmy odbierane są jako pożądane i przyjemne w stanie głodu, a w przypadku sytości stają się mniej przyjemne lub nawet niepożądane. Sytość specyficzna charakteryzuje postępujący wraz z jedzeniem spadek przyjemności jako konsekwencja reagowania na smak i zapach aktualnie spożywanych pokarmów oraz jednoczesny wzrost zainteresowania produktami o odmiennym smaku. Z kolei wyuczone reakcje warunkowe to nabyte preferencje oraz awersje względem smakowitości określonych produktów. Brak apetytu u dziecka i niemowlaka Brak apetytu u dzieci i niemowląt może mieć różnorodne podłoże, od emocjonalnego przez stan chorobowy po brak zainteresowania jedzeniem na rzecz fascynacji otaczającym światem. I tak utrata łaknienia może być konsekwencją najedzenia, mającego miejsce, gdy dziecko podjada pomiędzy posiłkami, neofobii żywieniowej, czyli lęku przed nowymi smakami, dotyczy ona głównie dzieci między 2 a 5 rokiem życia i objawia się niechęcią jedzenia warzyw, owoców i mięsa. Może być także wynikiem stanu emocjonalnego, na który wpływa to, co dzieję się w otoczeniu dziecka. Brak apetytu może wynikać przykładowo z przeprowadzki, zmiany przedszkola na szkołę, zbliżającego się sprawdzianu czy zainteresowania otaczającym światem, które pojawia się u dzieci pomiędzy 2. a 5. rokiem życia. Wówczas potrzeba jedzenia schodzi na dalszy plan. Brak apetytu może być także efektem chorób: przeziębienia, stanów zapalnych dróg oddechowych, infekcji, którym towarzyszy gorączka, wymiotów, biegunki, nowotworów, zapalenia błon śluzowych żołądka, trzustki. W przypadku braku apetytu u dziecka warto: angażować je w przygotowywanie posiłków, pozwolić dziecku zgłodnieć i dopiero wówczas podawać mu posiłek, dawać możliwość wyboru potrawy, spożywać posiłki wspólnie, zachować stałe pory posiłków, chwalić dziecko po zjedzeniu posiłku, zachować spokój, nawet gdy dziecko odmawia jedzenia, aby posiłki nie kojarzyły się mu ze stresem. Warto też podawać jedzenie w atrakcyjny sposób. Jeśli brak apetytu jest długotrwały i trudno określić jego przyczynę należy skonsultować się z pediatrą. Brak apetytu u nastolatków Brak łaknienia u nastolatków może być konsekwencją choroby (infekcji, chorób przewodu pokarmowego, alergii, nietolerancji pokarmowej, zaburzeń odżywiania: anoreksji, bulimii) lub stanu emocjonalnego. Często brak apetytu ma podłoże psychologiczne i związany jest z nawykami żywieniowymi, preferencjami, a także celowym oraz świadomym buntem. Jeśli przyczyną utraty łaknienia jest choroba, konieczna jest konsultacja z lekarzem i podjęcie właściwego leczenia. Natomiast w przypadku, gdy podłoże stanowi stan emocjonalny czy też stres niezbędne jest wyjaśnienie konsekwencji niejedzenia, jak również próba modyfikacji nawyków żywieniowych i sposobu podawania oraz spożywania posiłków. Pomocna może okazać się konsultacja z psychologiem, a po konsultacji z lekarzem można w razie konieczności sięgnąć po suplementy pobudzające apetyt. Brak apetytu u dorosłych Utrata apetytu może wiązać się z przyczynami natury fizycznej lub psychicznej. Wielokrotnie brak apetytu jest tymczasowy i może wynikać z: infekcji – przeziębienie, grypa, inna infekcja dróg oddechowych, infekcja bakteryjna) problemów trawiennych ( zaparcia, refluks, zatrucie pokarmowe, alergia, nietolerancja pokarmowa, niestrawność, zapalenie żołądka, jelit, spożywanie alkoholu) bolesności jamy ustnej ( np. owrzodzenie) przyjmowania leków, jako skutek uboczny (środki uspokajające, niektóre antybiotyki, immunoterapia, chemoterapia). Powrót do zdrowia skorelowany jest wówczas z powrotem apetytu. Brak apetytu może być również konsekwencją chorób przewlekłych: zespół jelita drażliwego, choroba Leśniowskiego – Crohna, choroba Addisona, astma, cukrzyca, choroby nerek, wątroby, wysoki poziom wapnia we krwi, HIV, AIDS, niedoczynność tarczycy, nadczynność tarczycy, POChP ( przewlekła obturacyjna choroba płuc), niewydolność serca, nowotwory żołądka lub okrężnicy. Wśród czynników psychologicznych spadku apetytu wyróżnić można takie jak: depresja, odczuwany niepokój, ataki paniki, nadmierne napięcie, smutek oraz zaburzenia odżywiania (np. bulimia, jadłowstręt psychiczny – anoreksja). Ponadto brak apetytu może wynikać z niedoborów witamin (głównie z grupy B) i składników mineralnych (żelazo, cynk) oraz być konsekwencja długotrwałej antybiotykoterapii, wówczas konieczne jest wprowadzenie odpowiednio dobranych probiotyków, które odbudują florę bakteryjną. Cierpiąc na brak apetytu lepiej jest zjadać większą ilość posiłków, ale o mniejszej objętości. Ponadto powinny być one bogatym źródłem energii oraz białka, co warto skosultować ze specjalistą, takim jak dietetyk. Korzystnie na apetyt wpłynie zastosowanie przypraw, takich jak: pieprz czarny, imbir, kolendra, cynamon i koper włoski, lubczyk, suszona pietruszka, majeranek, kurkuma, curry, słodka, wędzona i ostra papryka, rozmaryn, tymianek, czarnuszka i ostropest. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się wprowadzenie doustnych suplementów pokarmowych tzw. nutridninków. Apetyt pobudzić może też aktywność fizyczna. Celem poprawy apetytu lekarz może przepisać środki farmakologiczne mające za zadanie zwiększyć apetyt oraz leki zmniejszające objawy będące przyczyną utraty apetytu. Jeśli brak apetytu jest konsekwencją depresji należy podjąć terapię, a w przypadku, gdy przyczyną są leki koniecza może być zmiana dawki lub danego leku, co należy skonsultować z lekarzem. Brak apetytu w ciąży Brak apetytu w ciąży występuje najczęściej w jej I trymestrze i związany jest ze zmianami hormonalnymi. Może być również konsekwencją mdłości, wymiotów oraz zaburzeń nastroju i depresji. Warto wówczas skonsultować się z lekarzem i zadbać o zbilansowane posiłki. Potrawy powinny być atrakcyjne pod względem zarówno wyglądu, jak i smaku, wzbogacone w przyprawy pobudzające apetyt. Wskazana może być także aktywność fizyczna, wystarczy chociażby spacer, aby pobudzić apetyt. Jeśli spadek apetytu jest wynikiem mdłości, pomóc może imbir, z którego można przygotować napój imbirowy z dodatkiem miodu oraz cytryny lub potraktować go jako dodatek do herbaty. Brak apetytu u seniora Brak apetytu częściej niż osoby dorosłe może dotykać seniorów, co jest konsekwencją stosowania leków w większej ilości oraz zmian postępujących w organizmie w miarę jego starzenia się. Zmiany te wpływają zarówno na układ trawienny, jak i układ hormonalny oraz na zmysły smaku i zapachu. Spadek apetytu u osób starszych może być skutkiem chorób, obniżonego nastroju, może też wynikać z przyczyn natury społecznej: samotności, niskiego statutu ekonomicznego i zawstydzenia związanego ze zmianami fizjologicznymi ( np. problemy z uzębieniem, gorsza tolerancja niektórych pokarmów). Spadek apetytu lub jego całkowita utrata, która towarzyszy procesowi starzenia nazywana jest anoreksją wieku podeszłego. Źródła: Gawęcki J., Hryniewiecki L. Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018. Das. D., Roy, T. A practical approach to loss of appetite. Progress in Medicine, 2017; 1, 181–186. Pilgrim, A. L. et al. An overview of appetite decline in older people. Nursing Older People 2015; 27(5), 29–35. M. Jarosz, Dietetyka. Żywność, żywienie w prewencji i leczeniu, Wydawnictwo IŻŻ, Warszawa 2017. Wernio E., Dardzińska J. A., Małgorzewicz S. Anoreksja wieku podeszłego – epidemiologia, przyczyny, konsekwencje zdrowotne. Geriatria 2016; 10: 32 – 38. Data dodania: piątek, 29 stycznia 2021 Sposoby na brak apetytu u dorosłych Zdjęcie: Dennis Skley Apetyt jest receptą na zdrowie i dobre samopoczucie, ponieważ właściwa dieta to podstawowe źródło witamin i minerałów potrzebnych do prawidłowej pracy organizmu. Gdy pojawiają się problemy z apetytem, rezygnujemy z pewnych potraw czy w ogóle nie dbamy o jakość i ilość spożywanych posiłków, równowaga organizmu poważnie się zaburza. Co najczęściej przyczynia się do osłabienia apetytu? infekcje bakteryjne i wirusowe, ponieważ organizm skupia się na zwalczaniu drobnoustrojów schorzenia przewodu pokarmowego (np. stany zapalne jelit, choroby wątroby, choroba wrzodowa, zwężenie przełyku), kiedy jedzenie wiąże się z nieprzyjemnym bólem, refluksem czy biegunką stres depresja, ponieważ utrzymujący się stan przygnębienia, osłabia również chęć spożywania pokarmów Osłabienie apetytu u dorosłych to przeważnie przejściowy i łatwy do rozwiązania problem. Ale zdarzają się przypadki, gdy niechęć do jedzenia przejmuje kontrolę nad życiem i zdrowiem. Mowa o pogorszeniu apetytu u osób starszych i o zaburzeniach odżywiania u nastolatków. Niepokoi Cię niechęć do jedzenia u nastolatka? Brak apetytu u nastolatków może wynikać z poważnych problemów na tle psychicznym. Dwa najgroźniejsze zaburzenia odżywiania to anoreksja i bulimia. Problem pojawia się najczęściej u dziewcząt w wieku 17 – 25 lat, ale może dotyczyć młodszych dzieci i kobiet w wieku menopauzalnym. Osoby dotknięte chorobą uporczywie dążą do zmniejszenia masy ciała i nie przestają się odchudzać nawet, gdy ciało jest skrajnie wyniszczone. Waga przejmuje całkowitą kontrolę nad życiem. Aby przywrócić chęć do jedzenia potrzeba specjalistycznego leczenia pod okiem lekarza ogólnego i psychologa. Zmuszanie do jedzenia może wzbudzić dodatkowo poczucie osamotnienia i bunt. Dlaczego starsi tracą apetyt? Osoby starsze przywiązują mniejszą wagę do jakości i ilości przyjmowanych posiłków. Żyjąc często w osamotnieniu tracą przyjemność z jedzenia. Czasami względy finansowe ograniczają zakup pełnowartościowych produktów spożywczych. Dodatkowo stłumiony węch i smak, słabsza praca jelit i skłonność do zaparć, zmniejszona produkcja soków trawiennych przyczyniają się do utraty apetytu. Niechęć do jedzenia może wynikać również z trudności w pogryzieniu pokarmów oraz być efektem ubocznym stosowania niektórych leków. Niejedzenie nie stanowi rozwiązania problemów zdrowotnych Wręcz przeciwnie, gdy ograniczy się ilość spożywanych pokarmów, a wraz z nimi substancje budulcowe, łatwo doprowadzić do wyniszczenia organizmu. Niedożywienie skutkuje osłabieniem odporności, pogarsza wytrzymałość kości, osłabia mięśnie. Na co zwrócić uwagę przy żywieniu się osób starszych? U osób starszych, ze względu na niską aktywność fizyczną, zmniejsza się zapotrzebowanie na wartość kaloryczną jedzenia. Ale nie powinno się lekceważyć wartości odżywczej pokarmów. Wraz z wiekiem zwiększa się zapotrzebowanie na wapń, magnez, witaminy z grupy B. Ponieważ w podeszłym wieku osłabia się praca przewodu pokarmowego i produkcja soków trawiennych, z jadłospisu należy wykluczyć potrawy ciężkostrawne. Smażone i tłuste potrawy lepiej zastąpić gotowanymi lub duszonymi posiłkami na bazie warzyw, chudego mięsa, ryb. Wybieraj produkty, które lubisz. Starsi powinni spożywać mniejsze posiłki. Żołądek nie przyzwyczajony do dużych porcji, może mieć problemy z trawieniem. Racjonalne odżywanie pozwoli uniknąć nieprzyjemnych objawów ze strony przewodu pokarmowego: wzdęć, odbijania, nudności. W przypadku problemów z pogryzieniem czy połykaniem pokarmu można próbować miksować posiłki. Jeśli mimo zmiany diety czy podawania zmiksowanych potraw, problem z odżywianiem u osób starszych utrzymuje się przez dłuższy czas, konieczna jest wizyta u lekarza Jak rozbudzić apetyt? Substancje goryczowe, zwane również amara już w małych stężeniach pobudzają wydzielanie śliny, soku żołądkowego i żółci. Przygotowują w ten sposób przewód pokarmowy na przyjęcie pokarmu i wzbudzają apetyt. Pomagają również w procesach trawiennych i pozwalają uniknąć nieprzyjemnych niestrawności, uczucia pełności, wzdęć. Wspomniane związki zawarte są w ziołach: korzeniu goryczki, zielu krwawnika, korzeniu mniszka, zielu bylicy i drapacza, korzeniu cykorii. Zioła dostępne są w formie wysuszonej, w herbatkach do zaparzania lub jako preparaty płynne (np. Succus Taraxaci, Artecholin C, Apetizer Senior, Amarosal). Preparaty goryczkowe stosuje się do pół godziny przed jedzeniem. 2. Zadbaj o atrakcyjny wygląd i zapach potraw Stosuj przyprawy, które dodadzą aromatu posiłkom i dodatkowo pobudzą wydzielanie soków trawiennych. Unikaj podjadania i tłustych przekąsek między głównymi posiłkami. Staraj się jeść regularnie o tej samej porze dnia. Kosztem obfitych dań, sięgaj częściej po mniejsze posiłki. Ruch i aktywność fizyczna wzmogą apetyt. Absolwentka Wydziału Farmaceutycznego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracuje w aptece ogólnodostępnej. Brak apetytu u dorosłych [edukacja pacjenta] Brak apetytu u dorosłych to problem, z którym zmaga się wiele osób, szczególnie w starszym wieku. Nie wolno go bagatelizować, ponieważ przedłużająca się niechęć do jedzenia doprowadza do niedożywienia, osłabienia odporności, a w skrajnych sytuacjach – do wyniszczenia organizmu. Co może być przyczyną braku apetytu? Brak łaknienia może być skutkiem niedawno przebytej infekcji, poważnej, osłabiającej organizm choroby, leczenia onkologicznego, stresu, depresji, przemęczenia czy szybkiego trybu życia. Zaburzenia apetytu mogą się też pojawić podczas zażywania niektórych leków takich jak np.: paracetamol w połączeniu z kodeiną (Antidol, Efferalgan codeine, Dafalgan codeine), niektóre antybiotyki np. tetracyklina (Tetracyclinum TZF), leki przeciwgrzybicze – flukonazol ( Flukonazol Actavis), hydroksychlorochina (Plaquenil), chlorochina (Arechin) stosowane w malarii i w reumatoidalnym zapaleniu stawów, metylofenidat stosowany w ADHD (Concerta, Medkinet), metformina (Siofor, Glucophage, Formetic, Metformax) Preparaty ziołowe, które poprawiają apetyt W leczeniu braku apetytu można sięgnąć po preparaty oparte na naturalnych surowcach roślinnych. Skutecznym preparatem w leczeniu zaburzeń łaknienia jest Nalewka Gorzka (jednorazowa dawka to 10 – 12 kropli) – jej koszt to ok. 5 zł. Inne preparaty stosowane przy braku apetytu, połączonym z zaburzeniami trawienia: Artecholin N (płyn do stosowania przed posiłkiem), Zioła poprawiające trawienie Labofarm (w postaci naparu sporządzonego z saszetki), Krople żołądkowe (w postaci kropli, do podania z wodą). Jeśli nie chcesz korzystać z gotowych, wieloskładnikowych preparatów, możesz stworzyć własną mieszankę, wykorzystując takie zioła jak: korzeń goryczki (Gentianeae radix), liść bobrka (Menyanthidis folium), owocnia pomarańczy gorzkiej (Auranti amara perycarpium), ziele drapacza (Cnici benedicti herba), korzeń mniszka (Taracaci radix), ziele tysiącznika (Centuri herba), korzeń cykorii podróżnika (Cichorii radix). Preparaty poprawiające trawienie najlepiej jest zastosować około pół godziny przed posiłkiem. Zioła wspomagają wydzielanie soków trawiennych w przewodzie pokarmowym, dlatego też trzeba chwilę odczekać, aby ich działanie przypadło na czas spożywania posiłku. Zioła przede wszystkim zwiększają wydzielanie soków trawiennych, co powoduje wzrost apetytu i poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego. Pamiętaj, że jeśli cierpisz na chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy, preparaty wzmagające apetyt nie są wskazane. Co mogę zmienić w swojej diecie? Pamiętaj, że najlepsze mogą okazać się najprostsze rozwiązania. Człowiek jako istota społeczna lubi jeść w towarzystwie, lubi ładnie wyglądające potrawy oraz zapachy pobudzające zmysły. W zależności od preferencji warto w codzienne menu włączać swoje ulubione potrawy lub jeść bardzo urozmaicane posiłki. Pamiętaj też o zachowywaniu stałych pór posiłków. Organizm przystosowuje się do określonych godzin jedzenia, a z czasem można zauważyć, że przed stałą godziną posiłku pojawi się uczucie głodu i w dalszej perspektywie stałe pory posiłków wpłyną na polepszenie trawienia. Wydał(a): Brak apetytu u seniora to częsty problem, z którym musi zmierzyć się opiekunka osób starszych. Podopieczny może odmawiać przyjmowania pokarmu, niezależnie od jego rodzaju. Czasami rezygnuje nawet z potraw, które kiedyś uwielbiał. Jeśli ten stan utrzymuje się przez dłuższy czas, może prowadzić do niedożywienia, a nawet poważnego zagrożenia zdrowia i życia. Przeczytaj, jakie mogą być powody niechęci do jedzenia i co możesz zrobić, by pomóc podopiecznemu. Dlaczego osoba starsza nie chce jeść? Brak apetytu u seniora może mieć wiele przyczyn. Podstawową jest naturalne starzenie się organizmu. U człowieka w podeszłym wieku metabolizm znacznie zwalnia. Zmniejsza się ilość wydzielanych enzymów oraz hormonów odpowiedzialnych za łaknienie. Może to objawiać się brakiem apetytu lub szybkim odczuwaniem sytości, nawet po zjedzeniu niewielkich porcji pożywienia. Wraz z wiekiem mogą też pojawić się problemy ze smakiem i węchem. Potrawy, którymi kiedyś senior się zajadał, teraz niekoniecznie będą mu smakowały i będzie odmawiał ich spożywania. Jedną z podstawowych przyczyn braku apetytu są też choroby przewlekłe, na jakie cierpi senior. Schorzenia układu pokarmowego, wrzody żołądka, refluks, nowotwory, choroba wieńcowa, przebyte zawały serca i udary mózgu, niewydolność nerek czy demencja – te wszystkie dolegliwości mają znaczny wpływ na brak apetytu u starszej osoby. Dodatkowo przyjmowane w dużej ilości leki mogą powodować zaburzenia smaku i węchu, a także nudności, biegunki czy zaparcia. W znacznym stopniu może to odbierać seniorowi przyjemność ze spożywania posiłków. Niechęć do jedzenia jest często spowodowana również przez czynniki psychiczne. Obniżony nastrój, świadomość starzenia się i własnych ograniczeń, doskwierające choroby, osamotnienie, depresja – to wszystko nie wpływa pozytywnie na apetyt seniora. Nasz podopieczny może rezygnować nawet z tych potraw, które zawsze uważał za smaczne. Do braku apetytu przyczynia się też brak aktywności fizycznej. Problem ten występuje zwłaszcza u osób leżących. Mała ilość ruchu nie stymuluje ośrodka głodu i sytości, a w konsekwencji senior nie odczuwa potrzeby jedzenia. Nie zapominajmy również o tym, że osoby starsze mogą mieć po prostu problem z gryzieniem pokarmu z powodu ubytków w uzębieniu lub źle dopasowanej protezy zębowej. To też może zniechęcać je do jedzenia. Konsekwencje braku apetytu Mniejsze zapotrzebowanie kaloryczne w starszym wieku jest całkowicie normalne, ale trwały brak apetytu i ograniczanie ilości spożywanych pokarmów może prowadzić do niedożywienia i związanych z nim poważnych zaburzeń funkcjonowania organizmu. Senior, który wyraźnie ogranicza ilość spożywanych pokarmów nie dostarcza sobie niezbędnych witamin i składników mineralnych. Może to prowadzić do wielu dolegliwości, takich jak: anemia (niedokrwistość) – spowodowana niedoborem żelaza; jej objawami są przewlekłe zmęczenie i problemy z koncentracją, zaburzenia rytmu serca – spowodowane niedoborem magnezu i potasu, osteoporoza i mniejsza wytrzymałość kości – spowodowana niedoborem witaminy D i wapnia, czyli ważnego składnika budulcowego kości, choroby układu pokarmowego i wydalniczego, zaburzenia neurologiczne i psychologiczne – spowodowane brakiem witamin z grupy B, słabsza odporność organizmu i większa podatność na różnego rodzaju infekcje, mniejsza wydolność – senior szybciej się męczy, gwałtowny spadek masy ciała, mniejsza tolerancja na leki, co utrudnia skuteczne leczenie przewlekłych chorób. Dla osób w podeszłym wieku niedożywienie jest szczególnie niebezpieczne. W skrajnych przypadkach może doprowadzić do wyniszczenia organizmu i śmierci. Jak radzić sobie z brakiem apetytu u seniora? Aby pomóc seniorowi, który cierpi na brak apetytu powinniśmy poznać przyczynę tego. Na początek zapytajmy naszego podopiecznego, czy nie smakują mu podawane przez nas posiłki, czy może są za duże albo wyglądają nieestetycznie. Osoby starsze często mają swoje sztywne preferencje smakowe i niektórych potraw mogą po prostu nie lubić. Jeżeli tu tkwi przyczyna spróbujmy naturalnymi sposobami zwalczyć brak apetytu i wprowadzić w naszej opiece nad seniorem kilka ważnych zasad. Odpowiednia dieta i dopasowanie posiłków do wieku Na zwiększenie apetytu największy wpływ ma odpowiednia dieta seniora, która uwzględnia stan zdrowia, ale również jego preferencje i możliwości. Musi być też prawidłowo zbilansowana i dostarczać organizmowi seniora wszystkich potrzebnych witamin i minerałów. Posiłki podawane seniorowi powinny być przede wszystkim lekkostrawne. Najlepszym rozwiązaniem będą potrawy gotowane lub duszone oparte na bazie świeżych warzyw, chudego mięsa, ryżu czy kaszy. Przynajmniej dwa razy w tygodniu dołączaj do jadłospisu potrawę rybną. Tłuszcze podawane osobie starszej powinny stanowić głównie oleje roślinne, bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe. Potrawy dodatkowo wzbogacaj aromatycznymi przyprawami, które pobudzają apetyt, takie jak: majeranek, bazylia, czosnek, koper, kolendra, kminek, estragon, tymianek, cząber, liść laurowy i świeże zioła. Można dodawać je niemal do każdego dania. Jeżeli nasz podopieczny ma problemy z gryzieniem zadbajmy o to, by forma i konsystencja posiłku ułatwiła mu jedzenie. Należy wtedy ograniczyć pokarmy stałe czy twarde warzywa, za to warto wprowadzić papki i przeciery. Pamiętajmy, że niektóre produkty nie powinny w ogóle znaleźć się w diecie osoby starszej. Dotyczy to produktów wysoko przetworzonych i z konserwantami, jak np. sosy w proszku czy gotowe posiłki ze słoika. Mogą one wywoływać wiele problemów w pracy układu pokarmowego, jak zgaga, zaparcia, wzdęcia czy nawet bóle brzuszne. Również słodycze i wyroby cukiernicze nasz podopieczny powinien spożywać w ograniczonej ilości. Nie mniej ważne w diecie seniora jest dostarczanie odpowiedniej ilości płynów. Z wiekiem pragnienie jest coraz słabiej odczuwane przez organizm i w związku z tym osoby starsze są narażone na odwodnienie. Do każdego posiłku przygotuj więc coś do picia. Na zwiększenie łaknienia dobrze działają napary z ziół, np. z mięty pieprzowej, kopru czy anyżu. Zadbaj o atrakcyjność i różnorodność potraw Brak apetytu u osób w podeszłym wieku bardzo często ma związek z formą podania posiłku. Dlatego dania podawane seniorowi powinny być nie tylko lekkostrawne, ale też estetycznie podane. Pamiętaj, że to, jak wygląda danie, może wzmocnić lub zupełnie odebrać apetyt. Kolorowe, różnorodne i po prostu ładnie wyglądające na talerzu potrawy dużo bardziej zachęcą seniora do jedzenia, niż np. podawany codziennie bezbarwny kleik ryżowy. Weźmy też pod uwagę preferencje kulinarne naszego podopiecznego i jego upodobania smakowe. Poznajmy jego ulubione składniki lub potrawy, którymi zajadał się ze smakiem przed laty. Jeżeli nie ma przeciwwskazań zdrowotnych dołączajmy je do jadłospisu. Jednocześnie nie bójmy się wprowadzać większej różnorodności i proponować nowych dań i smaków. Nigdy jednak nie zmuszajmy seniora na siłę do jedzenia czegoś, co mu nie smakuje. Zmień częstotliwość i wielkość podawanych posiłków Kolejnym sposobem na poprawienie apetytu podopiecznego jest przygotowywanie mniejszych porcji posiłku, ale za to częściej w ciągu dnia. Zbyt dużo jedzenia na talerzu może u osoby starszej wywoływać stres związany z obawą, że nie będzie w stanie dokończyć nałożonej porcji. Widok niedużej porcji wprost przeciwnie – może zachęcić ją do jedzenia, nawet jeśli nie będzie mieć na to ochoty. Dlatego przy braku apetytu dużo lepiej sprawdzi się częstsze jedzenie małych porcji, czyli 5-6 posiłków na dobę, co 2-3 godziny. Przyjazna atmosfera i towarzystwo podczas posiłków Każdy posiłek powinien kojarzyć się z miłą chwilą w ciągu dnia. Postarajmy się, żeby podopieczny również czerpał z nich radość. Ponieważ jedzenie w samotności może być przygnębiające, usiądźmy przy stole razem z naszym podopiecznym. Przynajmniej raz dziennie, np. do obiadu, możemy użyć ozdobnej zastawy, postawić na stole kwiaty, czy włączyć spokojną muzykę. Warto też zachęcić seniora, by zmienił piżamę lub codzienny szlafrok na coś bardziej eleganckiego. Dużo daje też odpowiednia atmosfera podczas posiłku. Jeżeli nasz podopieczny ma mniej sprawne ręce, trudniej mu operować sztućcami i dłużej je powinniśmy wykazać się większą cierpliwością – wspierać go i zachęcać do samodzielnego krojenia i nakładania jedzenia. Jeśli to możliwe nie wyręczajmy go i pod żadnym pozorem nie popędzajmy. Również nie wmuszajmy w niego jedzenia. Takie zachowanie może tylko pogłębić jego niechęć do jedzenia. Ruch i świeże powietrze Odpowiednio dobrana aktywność fizyczna doskonale działa na apetyt. Dlatego warto zachęcać seniora przede wszystkim do codziennych spacerów na świeżym powietrzu. Jeśli nasz podopieczny jest sprawny fizycznie i nie ma przeciwwskazań zdrowotnych można wprowadzić również bardziej zaawansowany ruch. Dobrze sprawdza się zwłaszcza pływanie lub nordic walking. Aktywność ruchowa nie tylko zwiększy apetyt, ale również wpłynie pozytywnie na ogólne samopoczucie podopiecznego. Sprawdź również: Jak zadbać o aktywność fizyczną osób starszych. Zasięgnij porady lekarza Jeśli niechęć do jedzenia u naszego podopiecznego długo się utrzymuje, a domowe sposoby pobudzenia apetytu nie przyniosą efektów warto skonsultować problem z lekarzem. Przyczyną może być poważniejsza choroba lub dolegliwości fizyczne, czy psychiczne. Lekarz doradzi, jakie kroki warto podjąć. Być może zaleci odpowiedni preparat, który zwiększy apetyt seniora. Mogą to być np. suplementy błonnikiem w przypadku problemów z jelitami lub suplementy cynkiem w przypadku braku łaknienia. Pamiętaj jednak, aby samodzielnie nigdy nie podawać osobie starszej żadnych leków ani suplementów bez skonsultowania tego z lekarzem. Choć brak apetytu u seniora najczęściej wynika z podeszłego wieku, to nie powinniśmy go lekceważyć. Warto postarać się rozwiązać problem, by nie dopuścić do znacznego pogorszenia się stanu zdrowia naszego podopiecznego. Photo: © Viacheslav Lakobchuk –

cierpi na brak łaknienia